از خاکشیر و خواص آن بدانید

یکی از نوشیدنی‌های محبوب روزهای گرم، شربت خاکشیر و ترکیبات مختلفی از آن است. این شربت قبل از اینکه برای رفع تشنگی و جلوگیری از گرمازدگی در روزهای گرم مفید باشد نوشیدنی پُرخاصیتی است که طرفداران زیادی دارد. هر کسی باتوجه به شنیده‌های خودش هر روز خواص جدیدی را برای آن معرفی و نوشیدن آن را به اطرافیان‌اش توصیه می‌کند که شاید بسیاری از آنها غیرواقعی باشند. علاوه براین نوشیدن این شربت در سحر و افطارهای ماه مبارک رمضان، همراه همیشگی روزه‌داران بسیاری است تا بتوانند تشنگی را تحمل کنند و دوام بیاورند. دانستن خاصیت‌های زیاد خوراکی‌های محبوب باعث می‌شود تا بتوانیم هر چیزی را با علم به فواید و مضراتی که دارد مصرف و از این طریق به سلامت بدن خود کمک کنیم و هر آن چه را که لازم است بخوریم و مواد مضر را کنار بگذاریم.

تاریخچه خاکشیر

از زمان‌های گذشته تاکنون خاکشیر جزو جدایی‌ناپذیر آشپزخانه‌ها بوده و کاربرد زیادی دارد. این گیاه از تیره شب بوهاست و یک گیاه کوهی یک یا دو ساله شناخته می‌شود. دانه این گیاه که همان تخم خاکشیری است که مصرف می‌کنیم در دو رنگ قرمز و قهوه‌ای وجود دارد؛ اما دانه‌های قرمز رنگ آن به دلیل طعم تلخی که دارند معمولا خورده نمی‌شوند. خاکشير از قديم به عنوان اشتهاآور، مقوي معده، ضد تب، ملين و... در مشکلات سوءهاضمه مورد استفاده بوده. این شربت به خودی خود کالری‌اش صفر بوده و برای همین یکی از نوشیدنی‌هایی است که می توان آن را در رژیم‌های لاغری با خیال آسوده نوشید. همچنین خاکشیر جزو آن دسته از خوراکی‌هایی است که خوردن آن باعث از بین رفتن عطش و تشنگی می‌شود ولی جدای از اینها خاکشیر درمان مناسبی برای مشکلات افراد لاغر است چراکه اشتها می‌آورد و معده را تقویت می‌کند.

خواص خاکشیر

خاکشیر خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی فراوانی دارد و از این نظر می‌تواند یکی از راه‌های موثر در برطرف کردن التهابات و مشکلات ناشی از آلودگی‌های باکتریایی مثل شوره سر، آکنه، جوش و... باشد. نوشیدن روزی 2 تا 3 لیوان شربت خاکشیر یکی از روش‌های از بین بردن شوره سر و پاکسازی پوست در درازمدت خواهد بود. مصرف این شربت همراه با عرقیجاتی مثل کاسنی و شاه‌تره باعث می‌شود تا رنگ پوست روشن شود و لک‌های آن از بین برود. بنابراین تاثیر آن را بر سلامت پوست و مو نمی‌توان نادیده گرفت.

ملین خانگی

خاکشیر در روان شدن روده‌ها بسیار موثر است و جزو ملین‌هاست. بنابراین یکی از روش‌های خانگی و طبیعی برای درمان یبوست است. خاکشیر غذا را هضم می‌کند و خواص ضد باکتریایی آن خطر ابتلا به اسهال را کاهش می‌دهد. ضمن اینکه دانه‌های این گیاه ضعف قوای جنسی در مردان را که ناشی از اجتماع سودا در بدن‌شان است از بین می‌برد و می‌تواند تاحدودی ناباروری آنها را درمان کند.

خاکشیر برای همه سنین

می‌توان خاکشیر را به نوزادانی که به دلیل بیماری‌هایی مثل آبله مرغان و سرخک دچار تب و خارش پوستی شده‌اند، داد تا از تب و خارش پوستی خلاص شوند. البته لازم است خاکشیر از 2 سالگی به بعد به کودکان داده شود و قبل از آن شربت خاکشیر را از صافی رد کرده و از آب آن به نوزاد داد تا از خطرات احتمالی که می‌تواند برای نوزاد داشته باشد پیشگیری کرد.

خاکشیر و طب سنتی

افرادی که به فشار خون مبتلا هستند، می‌توانند به صورت موضعی از خمیر مخلوط خاکشیر له شده و آب بر روی پاهای‌شان استفاده و از این طریق فشار خون خود را کنترل کنند. بیماران مبتلا به سنگ کلیه هم می‌توانند از خاکشیر استفاده و مشکلشان را برطرف کنند. بهتر است بدانید مخلوط خاکشیر و ترنجبین برای درمان کلیه‌های سنگ ساز بسیار مفید و موثر است. از این ترکیب همچنین می‌توان برای از بین بردن بوی بد دهان هم استفاده کرد/ چراکه مخلوط ترنجبین و خاکشیر می‌تواند خلط‌های فاسد جمع شده در دهان را که مسبب بوی بد دهان هستند از بین ببرد و از این طریق این مشکل را برطرف کند.
لازم به ذکر است خاکشیر، التیام‌دهنده زخم‌ها و جراحات بوده و دانه‌های آن ادرار آور و تب‌بُر نیز هست و برای دفع کرم‌های روده پیشنهاد می‌شود. علاوه بر آنچه گفته شد دانه‌های این گیاه کوهی به درمان نقرس، حصبه، آبله، سرخک و مخملک نیز کمک می‌کند و موجب رفع گرفتگی نیز صدا می‌شود و از این نظر برای گلو و رفع التهابات آن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بذر خاکشیر اشتهاآور است و می‌تواند بیماری‌های گوش را هم برطرف می‌کند. جوشانده این گیاه مشکل زیاد بودن ترشحات زنانه را مرتفع می‌کند و ناراحتی‌ها و بیماری‌های دستگاه تناسلی را از بین می‌برد.

مضرات خاکشیر

اگرچه گیاهان دارویی سال‌هاست مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ اما مصرف بیش از اندازه در هر مواد خوراکی مضر است. شاید بهتر باشد علاوه بر فوایدی که برای خاکشیر ذکر می‌شود با مضرات آن هم آشنا شد تا به خاطر خواص زیاد آن در مصرف‌اش زیاده روی نکرد. مصرف زیاد خاکشیر برای کسانی که مشکلات معده دارند، باردارند، طبع سرد داشته یا از روماتیسم و آرتروز رنج می‌برند یا به آن حساسیت دارند، نه تنها خاصیتی ندارد بلکه مشکلات فراوانی را هم ایجاد می‌کند. برای همین توصیه می‌شود قبل از مصرف خاکشیر با پزشک خود مشورت کنند.

امروزه با انواعی از یبوست مواجه هستیم. متاسفانه بسیاری از مردم و حتی برخی از پزشکان گمان می‌کنند که ملین‌های گیاهی موجود در بازار، چون برگ سنا، خاکشیر و… به دلیل گیاهی یا طبیعی بودنشان، حتما عارضه‌ای ندارند و در مصرف آنها زیاده روی می‌کنند. در چنین مواردی، کمترین عارضه، کاهش قدرت طبیعی روده بزرگ است که موجب می‌شود، اجابت مزاج طبیعی و بدون استفاده از مسهل، مشکل‌تر شود. در این موارد، احساس ماندن مدفوع در روده و ضعف در هنگام دفع، از علائم بارزی است که نشان‌دهنده یبوست به علت ضعف روده‌هاست. درباره مضرات خاکشیر و دیگر گیاهان ملین ثابت شده است که مصرف دراز مدت آنها، موجب تنبلی روده و وابستگی به آن می‌شود و همچنین عارضه‌ای به نام «مگاکولون» یعنی گشادی و نارسایی عضلانی روده بزرگ را ایجاد می‌کند که بیماری سخت و خطرناکی است.

همچنین توصیه می‌شود کسانی که به زخم معده و یا ورم آن مبتلا هستند باید در مصرف خاکشیر پرهیز کنند. علاوه بر این افرادی که به دلیل طبع سرد این شربت دچار مشکل می‌شوند باید آن را با عسل یا عرق نعنا ترکیب کنند تا طبع آن را ملایم کرده و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. پزشکان طب سنتی نیز توصیه می‌کنند کسانی که با خوردن خاکشیر سردرد می‌گیرند آن را با کتیرا مصرف کنند.

مادران بارداری که در دوران بارداری خود به یبوست مبتلا هستند باید در مصرف خاکشیر دقت کنند. چراکه مصرف زیاد این دانه گیاهی برای از بین بردن مشکل یبوست، باعث شل شدن دهانه رحم و سقط جنین در ماه‌های اول بارداری می‌شود. با این حال نوشیدن آن در ماه‌های پایانی بارداری موجب تسهیل زایمان هم خواهد شد. لازم است به دلیل حساسیت بالای این دوران برای مصرف هرچیزی با پزشک مشورت کرد تا خطری نداشته باشد. علاوه بر این مصرف زیاد خاکشیر در دوران شیردهی هم ممکن است مشکلاتی را برای مادران ایجاد کند. افزایش موقتی نفخ شکم مادر و بروز نفخ و دل درد در نوزاد شود از مشکلات شایع مصرف خاکشیر در این دوران است. می‌بیند که باوجود داشتن خاصیت‌های زیاد این دانه‌های خوراکی لازم است در مصرف آن هم باید نکات ایمنی را رعایت کرد تا همیشه پُرخاصیت و مفید باقی بماند.