آشنایی با دستگاه فرزکاری | راهنمای خرید

ماشین فرز چیست و تا چه میزان با این دستگاه آشنایی دارید؟ دستگاهی تخصصی که نیاز به افراد متخصص دارد و برای همین هم لازم است تا شناخت کافی از این نوع دستگاه وجود داشته باشد تا هم در زمان انتخاب و هم زمان کار کردن بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.

نگه داشتن قطعه کار، چرخش ابزار و حمایت از جمله کارهای کلی است که با کمک دستگاه فرز انجام می‌گیرد. به نوعی می‌توان گفت پردازش بر روی مواد به وسیله حمایت از یک قطعه کار و چرخش دندانه‌های ابزار فرزکاری نیاز به دستگاهی دارد که به آن دستگاه دستگاه فرزکاری گفته می‌شود. حالا این فرزکاری می‌تواند بسیار صاف، زاویه‌دار، انحنادار و حتی ترکیبی از هر کدام از این موارد باشد.

تعریف دیگری که می‌توان درباره دستگاه فرز داشت این است که به فرايند ساخت قطعات از طريق براده برداری مواد خام به واسطه ابزار چند لبه در حال چرخش را فرزکاری گفته می‌شود.

با توجه به قابلیت کلی که درباره دستگاه فرزکاری اشاره شد لازم است به این نکته اشاره شود که با کمک این دستگاه می‌توان فرآیندهای مختلفی را انجام داد. صفحه تراش، شیار در آوردن، برش، کنار تراشی، چرخدنده تراشی، چرخ دنده مارپیچ تراشی، کارهای کپیه به ‌وسیله ماشین فرز کپی، فرم تراشی به وسیله تیغ فرز فرم و... از جمله این موارد است. می‌توان گفت دستگاه فرزکاری به صورت چرخش ابزار برشی و بار برداری از روی سطح قطعه عمل می‌کند و می‌توان از این دستگاه‌ها برای چنین فرآیندهایی بهره برد. به طور كلی ماشين‌های فرز از نظر نوع کار یکی از پرکاربردترين، از نظر ساختمان متنوع‌ترين و از نظر کارکردن با آن جز دقيق‌ترين دستگاه‌هاست.

تیغه‌های به کار برده شده بر روی دستگاه فرز نیز متنوع است که بسته به نیاز می‌توان از هر کدام این تیغه‌ها که معمولا شامل تیغه انگشتی، پولکی، غلتکی، مدولی، چلچله‌ای هستند بهره برد. شکل هندسی تیغه فرز به شکل هندسی رنده برنده است و علاوه بر لبه برنده اصلی یک یا دو لبه فرعی دارد. برای همین هم انتخاب اینکه به چه نوع تیغه‌ای در زمان کار نیاز است کار دشواری نخواهد بود.

از ماشین‌های فرز چه می‌دانید؟

ماشین‌های فرز دارای انواع مختلفی هستند. دو دسته پرکاربرد ماشین فرز افقی و عمودی از جمله آنهاست که این تقسیم‌بندی با توجه به محور اصلی تیغه فرز که عمودی باشد یا افقی صورت می‌گیرد. استفاد از ماشین‌هایی فرزی که به صورت قائم طراحی شده‌اند برای تراشیدن سطوحی که لبه برنده‌شان روی پیشانی قرار گرفته به کار برده می‌شود.

دستگاه‌های فرز افقی نیز از جمله معمول‌ترین مدل دستگاه‌های فرز است که در کارگاه‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه به طور معمول عملیات براده برداری را در جهت افقی انجام می‌دهد. دستگاه فرز افقی دارای یک جعبه دنده اصلی است الکتروموتور درون آن باعث حرکت دستگاه شده و حرکت طولی، عرضی و عمودی میز به وسیله پیچ و مهره و به صورت خودکار انجام می‌گیرد.

دستگاه فرز عمودی نیز همانطور که از نام‌اش مشخص است محور ابزارگیری‌اش به صورت عمودی بوده محور فرزگیر آن نیز داخل قسمتی به نام کلگی قرار می‌گیرد و می‌تواند با زوایه نیز در جای خود قرار گیرد. پیشانی تراشی، شیارتراشی، سطوح زاویه دار و... از جمله کارهایی است که می‌توان با کمک این دستگاه فرزکاری انجام داد.

انواع دستگاه‌های فرز را بشناسید

دستگاه‌های فرز علاوه بر نوع عمودی و افقی‌شان دارای انواع مختلفی نیز هستند که شامل دستگاه فرز یونیورسال، دستگاه فرز دروازه‌ای، دستگاه فرز کپی تراش (الگو تراش) و... می‌شود.

یونیورسال به دستگاه فرزهایی گفته می‌شود که محور کار عمودی و افقی دارد. میز این دستگاه قابلیت حدود 40 درجه به چپ و راست انحراف دارد و همزمان حرکت دورانی قطعه کار با حرکت میله هادی میز به وسیله چرخ دنده‌های تعویضی امکان‌پذیر است. شیارها، چرخ دنده‌ها، تیغه فرزها، قطعات مارپیچ و دنده‌های حلزونی از جمله قابلیت‌هایی است که با کمک دستگاه فرز یونیورسال ممکن است.

اگر نیاز دارید در فعالیت صنعتی که انجام می‌دهید چندین سطح را ماشین کاری کنید بهترین گزینه برای دستگاه فرز، دستگاه فرز دروازه‌ای است و برای برای کپی سازی شکل‌های نامنظم، شابلن‌ها یا اشکال غیر هندسی و مدل‌ها بر روی قطعات هم می‌توان از دستگاه فرزکاری کپی تراش (الگو تراش) بهره برد.

سنگ رومیزی، سمباده، سیلندری یا استوانه‌ای، سطحی، سنگبری با آب، انگشتی و... نیز از دیگر دستگاه‌های فرزی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دستگاه فرز سنگ رومیزی از بین بردن خوردگی و زنگ‌زدگی، تیز کردن ابزارها و فرزکاری فلز، سنگ، لوله و چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد و با یک موتور مرکزی با دو دیسک سایشی در دو طرف خود کار می‌کند.

برای صاف و صیقلی کردن فلز و مواد دیگر با مقاومت بالا نیز از فرز سمباده استفاده می‌شود و دستگاه فرز سیلندری یک شی استوانه‌ای به وجود می‌آورد و به‌طور گسترده‌ای در تولید اجسامی با دقت بالا کاربرد دارد که از جمله‌ی آنها می‌توان به میله‌ها، انواع لوله،‌ بلبرینگ و بسیاری دیگر اشاره کرد.

برای صیقل دادن سنگ و کاشی نیز از دستگاه فرز سنگبری با آب استفاده می‌شود و برای آنکه از شکستگی در حین کار جلوگیری شود این کار با آب صورت می‌گیرد.

برای تراشیدن و صیقلی کردن اجسام گرد مثل لوله‌های فلزی نیز از دستگاه فرز انگشتی استفاده می‌شود و البته برای شکل دادن، حکاکی کردن و نجاری نیز این مدل دستگاه فرزکاری کاربرد دارد.

آشنایی با اجزای سازنده دستگاه فرز

یکی از عواملی که باعث می‌شود تا دستگاه فرزکاری، دارای عمر بالایی باشد این است که بتوان با روش‌هایی باعث کاهش اصطکاک و حرارت شد و بنابراین استفاده از محلول‌های خنک کاری از جمله روش‌ها برای کاهش فرسایش چنین دستگاه‌هایی است.

بدنه ماشین فرز، تابلوی برق، جعبه دنده حرکت اصلی، مکانیزم تنظیم دور، کله گی افقی، میز اصلی، دستگاه بار اتوماتیک، محور اصلی و... از جمله بخش‌هایی هستند که دستگاه فرز را شامل شده و آن را کارا و قابل استفاده می‌کند.

معمولا بدنه دستگاه ماشین فرز از چدن و با روش ریخته‌ گری ساخته شده است و لازم است از استحکام و کیفیت خوبی بهره‌ مند باشد. ستون و پایه نیز بخش‌های اصلی درون این دستگاه است که سایر لوازم و وسایل بر روی آنها قرار می‌گیرد. برای همین هم کیفیت این بخش بسیار مهم بوده و لازم است در زمان انتخاب دستگاه مورد توجه قرار گیرد.

همچنین ستون روی پایه نصب شده و محفظه روغن و پمپی برای روان کاری اسپیندل را دربرمی‌گیرد. ضمن اینکه محفظه و پمپ محلول خنک کاری که معمولا محلولی از آب صابون است، در پایه دستگاه طراحی شده است.

جعبه دنده مخصوص دوران و جعبه دنده مخصوص سرعت نیز دو جعبه دنده‌ای هستند که درون دستگاه فرز طراحی شده و محور اصلی جعبه دنده دوران معمولا دارای هجده دور مختلف با ترمز مغناطیسی بوده و جعبه دنده سرعت هم سرعت پیشروی در جهت طولی، عرضی و ارتفاع به همراه حركت خرگوشی را مدیریت می‌کند.

بخش مهم دیگری که در دستگاه فرز دارای اهمیت است میز آن بوده که می‌تواند به صورت طولی و عمودی جا به جا شود و برخی مدل‌های دستگاه فرز دارای این قابلیت نیز بوده که جابه جایی عرضی توسط كشابی در قسمت بالایی دستگاه صورت دهد. میز دستگاه فرز یا به صورت دستی یا اتوماتیک می‌تواند در دو جهت X و Z حرکت کند.

زانویی دستگاه فرز که معمولا از جنس چدن ساخته می‌شود نیز با کمک یک شیار دم چلچله‌ای روی ستون دستگاه ثابت قرار می‌گیرد و می‌تواند در راستاهای عرض و ارتفاع به صورت دستی یا خودکار جا به جا شود.

محور دورانی اصلی یا اسپیندل نیز محوری است که حرکت دورانی ابزار را انجام می‌دهد و با یاتاقان روی ستون دستگاه قرار می‌گیرد و وضعیت چرخ دنده‌ها را به وسیله اهرم‌ها تغییر سرعت دورانی می‌دهد.

میله فرزگیر یا درن هم برای این طراحی شده است تا تیغه فرزهای سوراخ دار را برای اتصال آماده کند و می‌تواند ابزار را بر روی خود نگه دارد. میله فرزگیرها در دو نوع یک طرفه و دوطرفه ساخته هستند. در ماشین فرزهای افقی، میله فرزگیر دو طرفه از یک طرف به سوراخ محور و از طرف دیگر به یاتاقان کمکی متصل می‌شود. این یاتاقان به صفحه‌ای با نام صفحه نگهدارنده میله فرزگیر متصل می‌شود. میله فرزگیرهای دو طرفه هم برای بستن تیغه فرزهای غلطکی، پولکی (دیسکی)، فرم (الگو) تراش مورد استفاده قرار می‌گیرد و میله فرزگیرهای یک طرفه نیز در ماشین فرزهای عمودی به کار برده می‌شود.

بازوی فوقانی (مخصوص فرزهای افقی) و بازوی گردشی (مخصوص فرزهای عمودی) هم از دیگر بخش‌های دستگاه فرز است و حركت‌های برشی، اتومات كند و سریع، ترمز مغناطیسی، سیستم خنک  كاری و... از جمله مواردی است که می‌توان با کمک تابلوی کنترل آنها را مدیریت کرد.

تیغه‌های دستگاه فرز را بشناسید

تیغه فرزها هم از جمله بخش مهم دیگری از دستگاه فرز است که برای براده‌برداری از آن استفاده می‌شود. تیغه‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته شده و از نظر شکل و لبه دارای انواع گوناگونی بوده که می‌توان بسته به نیاز انتخاب و مورد استفاده قرار داد.

تیغه فرزهای غلطکی، تیغه فرزهای غلطکی پیشانی، تیغه فرز انگشتی، تیغه فرز پولکی، تیغه فرزهای اره‌ای، تیغه فرز مدولی، تیغه فرز  چرخ زنجیر، تیغه فرز جناغی، تیغه فرز T شکل، تیغه فرز پیچ تراشی، تیغه فرز دم چلچله‌ای، تیغه فرز فرم و... از جمله انواع تیغ فرزهایی است که هر کدام بسته به شکل، ظاهر، کارایی، جنس و... دارای کاربری‌های متنوعی هستند.

اگر به خوبی بتوان از این دستگاه بهره برد با این دستگاه بسیاری از کارهای صنعتی که می‌تواند شامل کف تراشی، پیشانی تراشی، بغل تراشی،‌ پله تراشی، شیارتراشی، شیارهای T شکل، شیارهای V شکل، شیب تراشی و... شود را به خوبی انجام دهد. به شرط آنکه در انتخاب دستگاه به درستی عمل کرده و کارکرد و نحوه استفاده و نگهداری از آن را دانسته تا بتوان از بیشتری توانایی این دستگاه نهایت بهره را برد.