راهنمای انتخاب ظروف سفالی

تنوع در ظرف و ظروف علاوه بر آنکه باعث می‌شود دارای کاربری‌های مختلفی باشند این تنوع در جنس‌شان نیز بسیار زیاد است و باعث خواهد شد هر کس به سلیقه، نیاز و توان مالی دست به انتخاب بزند. یکی از مرسوم‌ترین ظروفی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد ظرف‌هایی از جنس چینی هستند و بعد از آن در سال‌های اخیر آروکپال توانسته به خوبی در میان مصرف‌کنندگان جای ویژه پیدا کنند. ظرف‌هایی از جنس بلور، سرامیک، کریستال، استیل، ملامین و... نیز از جمله دیگر ظروفی هستند که با کیفیت‌های مختلف تولید می‌شوند.

اما جنس دیگری که در حال حاضر در انواع مختلف و با کیفیت‌های گوناگون تولید می‌شود ظروفی از جنس سفال هستند که پیشرفته آن سرامیکی گفته می‌شود. ظرف‌هایی که اتفاقا دارای قدمت بالایی از لحاظ استفاده داشته و در میان آثار کشف شده از هزاران سال قبل ظرف‌هایی از جنس سفال نیز یافت می‌شود که بسیار ارزشمند و دارای قدمت هزار ساله و حتی بالاتر هستند.

با توجه به همین قدمت استفاده از چنین ظروفی و تنوع در استفاده، شاید بسیاری علاقه داشته باشند ظرف‌هایی که مورد استفاده قرار می‌دهند از جنس سفال باشد. در حال حاضر به دلیل صنعتی شدن تولیدات شاید اینطور به نظر برسد که دیگر ظروف سفالی نمی‌تواند دارای اقبال کافی باشند. این تصور را به دور بیاندازید و این نکته را بدانید که در حال حاضر تنوع و کیفیت این ظروف سفالی تا جایی است که کم‌تر خانه‌ای یافت می‌شود که ظروف سفالی در میان ظرف‌های خود نداشته باشند.

اما اینکه چه ظرف‌های سفالی مرغوب هستند و چطور می‌توان در حال حاضر ظروفی را از این جنس تهیه کرد که دارای کیفیت مناسب و عمر طولانی و شست و شوی راحت باشد بهتر است چند نکته را دانسته تا در انتخاب خود بهترین گزینه را به دست آورید.

نگاهی نو به ظروف سفالی

سفال از جمله ظروفی است که نمی‌توان آن را روی مد یا از دور خارج شده تلقی کرد. سفال از گذشته تا به امروز بوده و همچنان هم باقی خواهد ماند. برای همین برخی اگر ظروف اصلی‌شان را سفال انتخاب نکنند بخشی از ظروف مانند کاسه‌های آش خوری، لیوان‌های چای، فنجان‌های قهوه یا حتی برخی از ظروف پذیرایی‌شان را از جنس سفال در نظر گرفته و از رنگ و لعاب و زیبایی آن نهایت استفاده را می‌برند.

حتی در حال حاضر برخی از ظروف سفالی به گونه‌ای ساخته می‌شود که برای دکوری و زیبایی فضای خانه حتی خانه‌های امروزی ایده‌آل بوده و با بسیاری از سلیقه‌ها همخوانی دارد. کوزه، گلدان، کاسه، جام و... از جمله آنهاست. سفال‌هایی که در همدان و یزد تولید می‌شود امروزه آنقدر زیبا، جذاب و خاص هستند که توانسته است سلیقه سخت پسندهای امروزی را نیز به سمت خود جلب کند. برای همین از گارد قدیمی بودن و غیر قابل کاربردی بودن و نازیبا بودن ظروف سفالی خارج شده و با نگاهی تازه و جدید به این ظروف خاص که با خود بوی طبیعت، خاک و... را به همراه دارد به آنها نظر کنید.

چگونگی انتخاب درست ظروف سفالی

شاید یکی از انتقادهایی که امروزه از ظروف سفالی در مقایسه با سایر ظروف می‌شود از نظر استحکام آنهاست. حساس بودن این ظروف و امکان لب‌پر شدن آنها نسبت به دیگر جنس‌ها موجب می‌شود تا بسیاری به سمت چنین ظرف‌هایی نروند. در صورتی که در حال حاضر کیفیت ساخت به گونه‌ای پیش رفته است که استحکام و مرغوبیت این نوع از ظروف را بسیار بالا برده و احتمال شکستن و لب‌پر شدن آن در مقایسه با گذشته را بسیار کم‌تر کرده است. از طرف دیگر سفال‌های امروزی دارای سطحی صاف و صیقلی‌تر هستند و برای همین از نظر ظاهری می‌تواند مطلوب واقع شود.

در زمان انتخاب ظروف سفالی بهتر است چند نکته را مدنظر قرار دهید. لعابی که بر روی ظروف سفالی قرار داده می‌شود بسیار مهم است و با مرغوبیت و کیفیت آنها ارتباط مستقیم خواهد داشت. برای همین حتما به این نکته توجه داشته باشید که اگر بر روی سفال دانه‌های سفید می‌بینید این دانه‌ها آهک درون خاک هستند و بهتر است آنها را انتخاب نکنید. چون به مرور باعث خرد شدن سفال و از هم پاشیده شدن آنها می‌شود. همچنین از ظروفی که ترک دارند هم به هیچ عنوان استفاده نکنید. چون درون شیار این ترک‌ها میکروب و آلودگی وارد شده و می‌تواند در زمان استفاده از آنها این میکروب و آلودگی وارد بدن شده و به جسم آسیب بزند. ضمن اینکه قطعا این ظروف از جای ترک خواهند شکست.

نکته دیگری که باید برای انتخاب درست ظروف سفالی آن را مدنظر قرار دهید رنگ آنهاست که حتما درون کوره رفته و رنگ به خوبی بر روی سفال نشسته باشد. رنگ‌هایی که خارج از کوره بر روی سفال زده می‌شود کیفیت خوبی نداشته و به مرور از بین می‌رود. رنگ‌هایی که به وسیله گواش، رنگ روغن، رنگ ماشین یا ترکیباتی از قیر که با بنزین رقیق شده استفاده می‌شود به مرور زمان از بین خواهد رفت. همچنین به ظروفی که دارای اتصالات هستند مانند دستگیره، پایه، در و... توجه داشته باشید که این اتصالات به خوبی صورت گرفته شده و هماهنگی لازم را داشته باشد که از نظر ایمنی نیز این نکته حائز اهمیت خواهد بود.

اهمیت توجه به کیفیت لعاب

یک نکته مهم دیگر که در زمان انتخاب ظروف سفالی باید در نظر گرفته شود توجه به کیفیت لعاب آن است که لعاب یک پوشش شیشه مانند روی سطح سفال ایجاد می‌کند و از این طریق راه منافذ ریز آن را می‌بندد. برای آنکه ذرات لعاب به راحتی ذوب شوند به لعاب سرب می‌زنند و سپس سفال لعاب زده را در کوره می‌گذارند. اگر سفال لعاب زده در دمای مناسب و مدت زمان درست در کوره حرارت ببیند، ذرات سرب کاملا با ذرات لعاب پیوند می‌خورند و مقدار ناچیزی از سرب به هنگام پخت غذا وارد آن می‌شود، اما اگر این کار به درستی انجام نشود سرب موجود در لعاب وارد غذا شده و سلامت فرد را به خطر می‌اندازد. امروزه بسیاری از سازندگان ظروف سفال و سرامیک از لعاب‌های بدون سرب استفاده می‌کنند؛ اما ممکن است هنوز تولیدکنندگانی باشند که از کوره‌های قدیمی که در آنها ظروف با لعاب سربی می‌گذاشتند استفاده کنند.

در این صورت احتمال دارد باقیمانده سرب به جا مانده از گذشته روی ظروف بدون سرب بنشیند و از آنجا که سرب ممکن است با لعاب بدون سرب ترکیب نشود به راحتی غذا و نوشیدنی که در آن ریخته می‌شود را آلوده کند. برای همین زمان انتخاب باید به کارخانه تولیدکننده اطمینان کافی داشته باشید که با استانداردهای لازم به تولید این ظروف پرداخته یا آن فضایی که سفال دست ساز می‌سازد در کوره‌هایی با کیفیت این عملیات را انجام می‌دهد. در غیر این صورت بهتر است از چنین سفال‌هایی استفاده نکرده یا تنها به عنوان دکوری مورد استفاده قرار گیرد.