مارچوبه چیست و چه خواصی دارد؟

چند وقتی است که اسم گیاه مارچوبه به میمنت پخش و استقبال از سریال «هیولا» ساخته مهران مدیری بر سر زبان‌ها افتاده است. گیاهی که بیشتر در فصل بهار و در ماه‌های فروردین و اردیبهشت برداشت شده و به شکل‌های مختلف خورده می‌شود. مارچوبه نامی است که عجیب و غریب به نظر می‌آید؛ اما دلیل این نامگذاری آن است که این گیاه بعد از چیده شدن خیلی زود آب خود را از دست داده، سخت و چوبی می‌شود. البته این فرآیند را می‌توان با نگه داشتن ساقه‌های آن در دستمال مرطوب دو روزی به تعویق انداخت؛ اما بیشتر از این قابل نگهداری در چنین شرایطی نیست.

مارچوبه به خانواده زنبق تعلق دارد و به دلیل خواص درمانی‌اش بسیار ارزشمند است. بیش از 300 گونه مختلف داشته و به رنگ‌های سفید، سبز و بنفش کشت می‌شود. مارچوبه هم مثل انواع و اقسام خوراکی‌هایی که با غذا خورده می‌شوند در بیشتر موارد باید با آن یا درون آن سرو شود. ما ایرانی‌ها عادت کرده‌ایم غذاهایمان را با ماست، سالاد شیرازی، ترشی و... بخوریم برای همین هم مارچوبه را می‌توان به سادگی با انواع سالادها مخلوط کرد و کم‌کم ذاثقه را به آن عادت داد. چون در هر صورت نمی‌توان از خواص این گیاه مانند چوب گذشت. در هر صورت خواص بی‌شمار این گیاه باعث می‌شود تا تمایل بیشتری به خوردن آن پیدا کنیم.

اصلا مارچوبه چیست؟

مارچوبه گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن تا چند متر مي‌رسد و داراي شاخه‌هاي نسبتا چوبي و صاف است. این گیاه  به صورت وحشي در اكثر نقاط دنيا مي‌رويد. برگ‌هاي آن فلسي شكل بوده و از كنار آنها شاخه‌هايي باريك، دراز و سبز رنگ به شکل دسته‌هاي 3 تا 8 تایي خارج شده است. این گیاه، گیاه تازه کشف شده‌ای نیست و دارای قدمت بسیار است. مارچوبه از قديم الايام مورد استفاده بشر بوده است و حتي در اهرام ثلاثه مصر نقاشي‌هايي وجود دارد كه مارچوبه را نشان مي‌دهد. مارچوبه دارای مواد معدنی و ویتامین‌های مختلفی است که ارزش غذایی آن را بالا می‌برند. این گیاه مقدار زیادی آب، پروتثین، چربی، نشاسته، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، ویتامین‌های A، خانواده ویتامین B و ویتامین C دارد و به همین دلیل نیز خوردن آن در طب سنتی توصیه فراوان شده است.

روش مصرف

از نظر طب سنتی، مارچوبه دارای طبیعتی گرم و خشک است. بنابراین کسانی که طبع سرد دارند باید آن را با عسل و آنهایی که گرم مزاج‌اند باید مارچوبه را با سرکه میل کنند. بنابراین مارچوبه را می‌توان به شکل‌های مختلفی مصرف کرد؛ اما رایج‌ترین روش، آن است که مارچوبه ها را با کمی آب حرارت داده و وقتی نیمه خام هستند از روی حرارت برداشت و سپس به روش‌های مختلف میل کرد.

مارچوبه همیشه و همه جا

مارچوبه فواید زیادی برای سلامتی بدن دارد. سلامت قلب و عروق، بارداری‌های سالم، بهبود باروری، رهایی از سندرم پیش از قاعدگی و بهبود سلامت استخوان‌ها از جمله فواید مارچوبه است. همچنین در مدیریت شرایطی مانند دیابت، هنگ آور، آب مروارید، روماتیسم، سل، افسردگی، بیماری‌های دامی و تشنج آن را توصیه می‌کنند. این گیاه بیماری‌هایی مثل عفونت‌های دستگاه ادراری و کلسترول خون را هم کاهش می‌دهد و همچنین برای سلامت گوارش خوب است و پتانسیل ضد سرطانی بودن را هم از خود نشان داده است.

دستگاه گوارش سالم‌تر با مارچوبه

بهتر است بدانید مواد پروبیوتیک برای بهبود کارکرد دستگاه گوارش مفید هستند. این مواد بیشتر در فرآورده‌های گیاهی وجود دارد. مارچوبه هم سرشار از این مواد است. مواد پروبیوتیک در روده‌ها تجزیه نمی‌شوند و غذای اصلی باکتری‌های آن هستند و در نهایت تجزیه غذا در روده را آسان کرده و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های روده‌ای را کم می‌کنند.

مارچوبه، یک ضد سرطان قوی

مارچوبه همچنین سرشار از مواد ضدالتهابی است و از این نظر یکی از خوراکی‌هایی است که برای از بین بردن التهابات بدن بسیار مفید و موثر بوده و از این طریق با بیماری‌هایی مانند بیماری‌های خودایمنی که ناشی از واکنش‌های التهابی است مبارزه می‌کند. مارچوبه علاوه بر این، مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان دارد که در مبارزات ضدسرطانی مفید هستند.لازم به ذکر است مارچوبه در زمینه مبارزه با رادیکال‌های آزاد یک سر و گردن بالاتر از سایر خوراکی‌ها قرار دارد.

مبارزه با دیابت

مواد آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی موجود در مارچوبه، بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی را متوقف می‌کنند. مقادیر بالای ویتامین‌های گروه B در مارچوبه هم در کنار سایر مواد مفید آن مسئول اثرات ضد دیابتی این گیاه هستند. ویتامین‌های گروه B نقش مهم و کلیدی را در متابولیسم قندها و نشاسته ایفا می‌کنند و برای مدیریت مناسب قندخون ضروری‌اند. مارچوبه همچنین منبع بسیار خوبی از فیبر محلول بوده و مطالعات متعدد نشان داده است که فیبر محلول ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و  دیابت را می‌کاهد.

لوسمی هرگز

لوسمی نوعی سرطان است که مغز استخوان را درگیر می‌کند و بر تولید گلبول‌های سفید خون اثر می‌گذارد. در این بیماری گلبول‌های سفید به حالت طبیعی تولید نمی‌شوند یا به طور طبیعی فعالیت نمی‌کنند. یکی از گزینه‌های اصلی برای درمان بیماری لوسمی و تهیه داروهای برطرف‌کننده لوسمی مارچوبه است. چراکه موادی دارد که برای مبارزه با این بیماری مفید و موثر هستند.

خواص کلی مارچوبه

در مجموع باید به شما بگوییم خوردن مارچوبه دید چشم را تقویت می‌کند و برای بهتر شدن نیروی جنسی مفید است. ضمن اینکه ضعف مثانه را بر طرف می‌کند و به علت تاثیر خوبی که روی دستگاه گوارش دارد ملین طبیعی بوده، یبوست را از بین می‌برد. علاوه بر آنچه گفته شد از این گیاه در زمان‌هایی که بدن به علت بیماری‌های مختلف دچار تب شده است، استفاده می‌کنند. مارچوبه نقش تب‌بُر را دارد و خوردن آن به این بیماران توصیه می‌شود.

جالب است بدانید مارچوبه به شدت خون‌ساز است و به همین دلیل کسانی که به کم‌خونی مبتلا هستند بهتر است از این گیاه بیشتر از افراد دیگر استفاده کنند. چون این گیاه به ساختن گلوبول‌های قرمز خون کمک زیادی می‌کند. یکی از مواردی که استفاده از مارچوبه می‌تواند مفید باشد در بیماران مبتلا به صرع و مشکلات مغزی است. کسانی که دچار افسردگی هستند هم می‌توانند از مارچوبه استفاده کنند تا حال بهتری داشته باشند. این گیاه علاوه بر این برای کاهش کلسترول خون، جوانی و سلامت پوست هم کاربرد دارد.

عوارض خوردن مارچوبه

خوردن بیش از حد مارچوبه آنقدرها هم خوب نیست و بهتر است در خوردن آن رعایت تعادل حفظ شود. کسانی که مارچوبه می‌خورند بعد از مدتی احساس می‌کنند ادرارشان بوی بدی می‌دهد. مارچوبه موادی دارد که معمولا این حالت را به وجود می‌آورد. همچنین افرادی که اختلالات مرتبط با پورین مانند تجمع اسیداوریک دارند، باید از مارچوبه که سرشار از پورین است؛ اجتناب کنند. هضم برخی از کربوهیدرات‌های موجود در مارچوبه به سادگی امکان‌پذیر نیست و باعث به وجود آمدن گاز در روده‌ها می‌شود. باتوجه به اینکه این گیاه جزو خانواده زنبق است در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کند. نفخ شکم و کاهش ناگهانی وزن با مصرف مارچوبه هم جزو شایع‌ترین اثرات خوردن زیادی آن است. لازم به ذکر است که این گیاه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین کسانی که به دلایل مختلف مجبور به مصرف داروهای خاصی هستند، باید قبل از خوردن مارچوبه با پزشک خود مشورت کنند.

به هر حال مارچوبه هم جزو خوراکی‌هاییست که به تازگی طرفداران زیادی برای خود پیدا کرده است و قبل از خوردن هر چیز جدیدی بهتر روش‌های استفاده و عوارض جانبی خوردن آن را بدانید تا دچار مشکلات بعدی ناشی از مصرف آن نشوید و از خوردن آن کمال لذت را ببرید.