توصیه‌هایی به کاربران دنیای شیشه‌ای

ما در عصر شیشه زندگی می­کنیم؛ یعنی دورانی که چشم مردم بیشتر از هر چیز دیگری با سطوح شیشه­ای مثل صفحه موبایل، تبلت، کامپیوتر، تلویزیون و مانند آنها برخورد دارد. از صبح که با نگاه کردن به صفحه موبایل‌مان بیدار می­شویم تا وقتی شب هنگام و برای آخرین بار در آن روز یک بار دیگر به موبایل نگاه می­کنیم مرتب به شیشه نگاه می­کنیم!

البته در این میان چشم­اندازهای غیرشیشه­ای نیز وجود دارد که به آن دنیای واقعی می­گوییم! دنیای واقعی قوانین خودش را دارد و دنیای شیشه­ای یا همان مجازی هم قوانین خود را که گاهی متضاد یا متفاوت از یکدیگرند. یکی از تفاوت­ها این است که دنیای واقعی و فیزیکی برای هر فرد محدود است؛ اما در دنیای مجازی یا غیرواقعی تقریبا به طور نامحدود می­توان حضور داشت!

هر فرد در دنیای مجازی به راحتی می­تواند ده­ها و صدها برابر هستی واقعی­اش ابراز وجود کند، بدون اینکه جای فرد دیگری را بگیرد. برخی از افراد کمرو، گوشه­گیر یا خجالتی ممکن است بیشتر در دنیای غیرواقعی حضور داشته باشند، البته اگر خیلی کمرو باشند در دنیای شیشه­ای هم نامرئی ظاهر خواهند شد!

خطرات دنیای مجازی هم با دنیای واقعی متفاوت است. شاید به همین دلیل است که برخی از افراد که در دنیای واقعی به مقصود و هدف خود نرسیده­اند بی­پروا در دنیای مجازی به دنبال کسب موفقیت­اند. بازهم موفقیت در این دو دنیا از یک جنس نیست. موفقیت در دنیای واقعی، واقعی و در دنیای غیرواقعی، غیرواقعیست! موفقیت در دنیای واقعی نیازمند حذف لذت کوتاه­مدت و تلاش مستمر بوده و به همان اندازه با دوام است. در صورتی که موفقیت در دنیای شیشه­ای به همان اندازه رسیدن به آن شکننده است.

قهرمان پلاستیکی باشید

برای رسیدن به موفقیت در دنیای مجازی کمترین استعدادها هم کافی­اند! کافیست به شبکه متصل شوید و اندکی خیال‌پرداز باشید. درهای شیشه­ای موفقیت مجازی به راحتی به روی شما باز خواهد شد. در این دنیا می‌توانید یک شبه ره صد ساله بروید! بدون کوچک‌ترین زحمتی و بدون آنکه لازم باشد مدرک دکتری یا پرفسوری داشته باشید.

بسیاری از روانشناسان معتقد هستند حتی می­توانید قهرمان بشوید. یک قهرمان پلاستیکی در دنیای شیشه­ای! توجه داشته باشید برای رسیدن به خواسته­های‌تان در دنیای مجازی نیازی به توانمندی واقعی ندارید، چه بسا بی­استعدادی، بی­سوادی و بلانسبت بی­شعوری مایه موفقیت مجازیست! در دنیای مجازی می­توانید با گذاشتن چند عکس و مطلب تبدیل به هر کسی بشوید که در دنیای واقعی دوست دارید جای او باشید و کانال تلگرام یا اینستاگرام داشته باشید و هر روز، وقت­ و بی­وقت مطالب مجازی‌تان را روزآمد کنید! و از گرفتن لایک حال مجازی ببرید! گویا هیچ آرزویی بر مجازیان عیب نیست! چراکه دنیای غیرواقعی تمام آرزوها را به واقعیت مجازی تبدیل می­کند.

البته موفقیت مجازی برای برخی بازهم بهتر از هیچ­چیز است! شما می­توانید با گذاشتن چند پست آبکی و اندکی هزینه آنقدر لایک و فالوور جمع کنید که یک شبه معروف شوید. همانطور که خیلی­های دیگر شده­اند. اگر دنبال معروف شدن باشید دنیای مجازی تسهیل­گر خواسته شماست. البته باید دید که معروف شدن ارزشمند است یا خیر؟ در دنیای واقعی و غیرواقعی خیلی­ها معروف می­شوند، اما باید پرسید که به چه چیزی؟ تا مشخص شود که معروف شدن ایشان باارزش است یا خیر. برخی، شاخ­های شیشه­ای­اند! برخی، با جراحی پلاستیک (بخوانید نازیبایی!) لقب آن حیوان درنده را برگزیده­اند! و در رویای دریافت لایک و افزایش فالوورند. و دیگران به نوعی دیگر شیشه­ای شده­اند! البته که اعتیاد به دنیای شیشه­ای هم ریشه اعتیاد به شیشه است! با این حساب، آیا این طور معروف شدن­های مجازی ارزشمند است؟!

معروف بودن به قیمت منفور شدن

به هر حال، جامعه‌شناسان بر این باورند می­توان منفور بود و مشهور! اما مقبول شدن بهتر از معروف شدن و محبوب شدن بهتر از همه آنهاست. خوب است برای محبوب شدن تلاش کنیم. اما باید بدانیم محبوب شدن با دروغ گفتن ممکن نیست. دنیای مجازی پُر است از دروغ. شبکه­های اجتماعی هم نوعی رسانه هستند و دنیایی از اطلاعات را در اختیار می­گذارند. اطلاعات و اخبار موجود در این شبکه­ها اغلب نامربوط، نادرست یا نامطلوب‌اند. برای مثال، معمولا یک متخصص در دنیای مجازی صاحب کیلو کیلو عضو نیست و اگر مطالب تخصصی منتشر کند آنقدرها بازنشر نمی­شود. اما کافیست مطلب تحریف­شده­ای، با نسبت دادن آن به یک متخصص به اشتراک گذاشته شود تا چندین هزار نفر آن را لایک کرده و باور کنند! بدون اینکه از خود بپرسند چرا مطلبی به این شگفت­انگیزی یا این کشف بزرگ تا به حال از منبع معتبر دیگری نقل نشده است...

بنابراین، یکی از توصیه­های جدی برای کاربران فضای شیشه­ای فراگرفتن و به کار بستن تفکر انتقادی است. به طور خلاصه، در تفکر انتقادی بدون سوگیری مشکوکیم. یعنی وقتی خبری را می­شنویم ابتدا به اعتبار منبع آن توجه کرده سپس با منابع معتبر دیگری که در اختیار داریم مقایسه می­کنیم، تا در نهایت بخش کمتر، یا بیشتر، یا تمام آن را تصدیق کنیم.

به عصر شیشه‌ای خوش آمدید

یک نکته دیگر پدیده لوث مسئولیت است که به واسطه مخفی­بودن هویت افراد در فضای مجازی یا عدم دسترسی آسان به آنها اتفاق می­افتد. همانطور که در دنیای واقعی افراد ضد اجتماعی مثل دزدها، کلاهبردارها، مجرمان و مردم­آزارها و مانند ایشان وجود دارند در دنیای غیرواقعی و شبکه­های مجازی نیز چنین افرادی حضور دارند.

دنیای مجازی به واسطه مخفی بودن هویت و لوث مسئولیت، بستر مناسبی برای حضور بیشتر چنین افرادی است. بنابراین، رعایت اصول ایمنی با توجه به قوانین حاکم بر دنیای مجازی، همانند دنیای واقعی و به دلیل پیچیدگی بیشتر دنیای مجازی چه بسا بیشتر از دنیای واقعی، برای حفظ سلامت افراد ضروری است. بنابراین، به خاطر داشته باشید که فراگیری، تمرین و مهارت داشتن در تفکر انتقادی از اصول اساسی زندگی در عصر شیشه­ای خواهد بود.