لطفا خشونت در رانندگی را کم کنید

هرکس در طول زندگی‌اش رانندگی کرده باشد تجربه رانندگی خوشنت‌آمیز یا برخورد با راننده‌های خشن را داشته است. متاسفانه شاهد آن هستیم که روز به روز به رانندگی خشونت بار در جاده و خیابان‌ها افزوده می‌شود. براساس آمارهای بنیاد امنیت ترافیک، حداقل 1500 نفر در سال به طور جدی در منازعات رانندگی جاده آسیب می‌بینند. همچنین آمار‌ها نشان مي‌دهد 90 تا 95 درصد تصادفات، رفتار انسان، عامل تعيين‌كننده اصلي است و رفتارهاي ضداجتماعي با خشونت در رانندگي و نحوه رانندگي خشن نيز با تصادفات رابطه دارد. محققان ترافيك معتقدند بيش از 90 درصد تصادفات تا اندازه‌اي به دليل شخصيت راننده و وابسته به رفتارهاي راننده است و رانندگي مخاطره‌آميز سبب نتايج منفي مي‌شود.

رانندگي رقابت‌جويانه (لذت بردن از مانور دادن در ميان ديگر رانندگان)، رانندگي خطرپذير (پذيرش خطرات رانندگي براي هيجان و لذت)، رانندگي همراه با خطرپذيري بالا (سرعت و سبقت ناگهاني)، رانندگي پرخاش‌جويانه مانند (رانندگي با فاصله كم با خودروهاي ديگر كه اغلب به منظور تنبيه رانندگان صورت مي‌گيرد، گاز دادن از روي خشم، ژست‌هاي خشمناك) نگرش‌هاي مزبور و ويژگي‌هاي شخصيتي كه گسترش اين رفتارها، ايمني را به طور جدي تهديد مي‌كند؛ جزو رانندگي های خطرناك به حساب می آیند.

ویژگی‌های رانندگی خشنونت‌بار

واژه، «رانندگی خشونت‌بار» در دهه نود به عنوان برچسبی برای دسته‌ای از رفتارهای خطرساز جاده پدیدار شد. این دسته شامل نزدیک کردن بیش از اندازه اتومبیل خود به اتومبیل دیگر، رانندگی با سرعت بسیار بالا، لایی کشیدن در ترافیک و عبور از چراق ‌قرمز و علائم هشدار هستند.

رانندگی خشونت‌بار گاهی به رفتارهایی مثل عصبانی شدن و فریاد کشیدن بر سر یک‌دیگر، برخورد فیزیکی یا زدوخورد و حتی قتل نیز منجر می‌شود. «خشونت جاده» برچسبی است که برای توصیف عصبانیت و رفتارهای خشن حین رانندگی ساخته شده است.

از خشونت ترافیک تا جرم جنایی

NHTSA  رانندگی خشن را اینطور تعریف می‌کند، «عمل راننده یک وسیله‌ نقلیه به طریقی که خطرساز باشد یا بتواند دیگران یا دارایی‌های دیگری را به خطر بیندازد.» یک تمایز مهم این است که رانندگی خشونت‌بار یک خشونت ترافیکی است درحالی که خشونت در جاده، جدا از داد زدن‌ها و اشاره با سر و دست، یک جرم جنایی است.

عوامل مرتبط با رانندگی خشونت ‌بار

متخصصان دلایلی را برای افزایش قابل ‌توجه رانندگی خشونت‌بار و خشونت در جاده ارائه می‌کنند. جامعه‌‌شناسان بر این عقیده‌اند که دلیل آن شکسته شدن حس اجتماع و ازهم پاشیده شدن ارزش‌های مشترک در جامعه است. روانشناسان به ترکیب قدرت و گمنامی وسایل نقلیه اشاره می‌کنند. مهندسان ترافیک باور دارند که مشکل سرعت‌های غیزمجاز رانندگی درمیان مسافرین است.

تراکم ترافیک

تراکم ترافیک یکی از متداول ترین عوامل دخیل در رانندگی خشونت‌بار است. رانندگانی که در ترافیک‌های سنگین تحمل کمی دارند ممکن است با نزدیک کردن بیش از حد اتومبیل خود به وسایل نقلیه دیگر، تعویض مداوم لاین‌ها، یا عصبانی شدن بر سر هر کسی که جلوی پیش رفتن آنها را بگیرد، واکنش دهند.

عجله داشتن

بعضی به این دلیل خشونت‌آمیز رانندگی می‌کنند که کار زیادی برای انجام دادن دارند و برای کار، مدرسه، دانشگاه، جلسه، کلاس، مسابقه یا هر قرار کاری دیگری دیرشان شده است. خیلی از شهروندان مطیع قانون نیز بالا بردن سرعت خود را موقعی که دیرشان شده است توجیه می‌کنند. سرعت به خاطر عجله داشتن حتی در نظر ایمن‌ترین رانندگان هم گاهی قابل‌قبول است.

ناشناسی

ممکن است فرد وقتی درون حریم یک اتومبیل قرار بگیرد، احساس جدا و ناشناس بودن کند. بسته بودن پنجره‌ها جدا بودن راننده‌ها از هم را تقویت کرده و به این درک اشتباه که فرد فقط یک نظاره‌گر محیط اطراف خود است نه شرکت‌کننده‌ای در آن کمک می‌کند. این حس ناشناس بودن رفتارهای غیراجتماعی در برخی افراد ایجاد می‌کند که در روابط دیگر آنها با دیگران به هیچ وجه دیده نمی‌شود. این را با داشتن قدرت یک اتومبیل و علم به اینکه دیگر فردی که اذیتش می‌کنید شما را نخواهد دید، ادغام کنید و خواهید دید که نتیجه آن وحشتناک خواهد شد.

احترام قائل نشدن برای دیگران و قانون

درمورد از هم پاشیده شدن ارزش‌های مشترک و احترام به قانون که به جدا شدن گستره خانواده، افزایش تحرک فردی، تاثیر رسانه‌ها و سایر ویژگی‌های جامعه مدرن مرتبط است بسیار گفته‌ایم. به نظر می‌رسد که نزاکت و احترام به قانون کاهش یافته است.

رفتارهای عادتی یا بالینی

اکثر رانندگان به ندرت خشن رانندگی می‌کنند و حتی برخی از آنها هیچ وقت اینکار را نمی‌کنند. اما گاهی رفتارهای خشن در رانندگی متداول پیش می‌آید و برای دسته کمی از رانندگان، این رفتار، رفتار عادی و روزمره است. رفتارهای خشونت‌بار هرازگاه در رانندگی ممکن است در واکنش به برخی موقعیت‌های خاص مثل سرعت غیرمجاز یا تعویض لاین در زمان عجله اتفاق بیفتد و رفتار طبیعی آن راننده نباشد. درمیان رانندگان با رفتارهای خشن مزمن، کسانی هستند که این سبک رانندگی را یاد گرفته‌اند و آن را درست قلمداد می‌کنند و عده‌ای که رانندگی درست را بلد هستند اما این رفتارها در آن نشانه بیماری است. مشخص است که درجه این خشونت نیز اهمیت دارد و همه عصبانیت‌ها غیرقابل‌کنترل یا حتی نادرست نیستند. یعنی این عصبانیت نیست که اهمیت دارد، رفتار فرد در آن زمان است که مهم است (مثلا عصبانیتی که در مواجه با یک راننده خشن، فرد را ترغیب می‌کند به پلیس زنگ بزند). اما، عصبانیت مزمن، رانندگی خشن عادتی یا مداوم و به خصوص عادت زد و خورد کردن در جاده می‌تواند نمودهایی از آسیب‌شناسی درکنار قانون‌شکنی باشد.

به هر حال ما در کشوری زندگی می‌کنیم که موانع و مشکلات زیادی وجود دارد که موجب بالارفتن تلفات و خسارات رانندگی می‌شود و باید توجه داشت که در کنار عوامل فنی، عوامل فرهنگی و انسانی نیز در این میان اهمیت زیادی دارند. جوامع دارای سبک زندگی مدرن برای جان و رفاه اهمیت قابل‌توجهی قایلند. در کشورهای در‌حال‌توسعه اما ارزش جان افراد کم است و افراد ساده بر سر جان خود ریسک می‌کنند. این موجب می‌شود آمار تلفات رانندگی در آنها تکان‌دهنده باشد.