با زرشک و خواص بسیارش آشنا شوید

یکی از میوه‌های پر مصرف که بیشتر در کنار غذاهای ایرانی به شکل‌های مختلف استفاده می‌شود، زرشک است. زرشک یک گیاه دارویی رایج است که الان سال‌هاست در سفره‌های ایرانی جا خوش کرده و به صورت زرشک‌‌پلو، مربای زرشک، سس زرشک، کیک زرشک، ترشی زرشک و حتی آب زرشک، خورده می‌شود. زرشک، طعم، مزه و خواص جالبی دارد و همین ویژگی‌هاست که آن را متمایز کرده. البته خواص زرشک فقط محدود به تغذیه نیست و از رنگدانه‌های آن در رنگ‌آمیزی چرم و پشم هم استفاده می‌شود. زرشک، بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی است. جالب است بدانید کشور ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده این میوه در دنیاست. زرشک درختچه تیغ‌داری است که چوب آن به رنگ‌های قرمز، قهوه‌ای و زرد وجود دارد و در اواخر بهار و اوایل تابستان گل می‌ریزد و به بار می‌نشیند. میوه آن به دو صورت تازه و خشک خورده می‌شود و طرفداران زیادی دارد.

همچنین لازم به ذکر است زرشک میوه تازه شناخته شده‌ای نیست؛ اما در گذشته بیشتر از خواص دارویی آن استفاده می‌شد. مثلا از مخلوط آن و رازیانه در درمان طاعون استفاده می‌کرده‌اند. امروزه هم بعضی از پزشکان سنتی در ایران، زرشک را برای رفع بوی بد خلط سینه، درمان بیماری‌های لثه، درد دندان و بعضی بیماری‌های چشمی تجویز می‌کنند. ضمن اینکه در مطالعات جدید فهمیده‌اند که زرشک خاصیت آنتی‌بیوتیکی و ضد توموری هم دارد. می‌بینید که زرشک تنها یک میوه خوش‌طعم و خوش‌رنگ نیست و برای همین بهتر است از این میوه بیشتر بدانید تا بهتر از خوردن آن لذت ببرید.

زرشک در بدن چه کارهایی انجام می‌دهد؟

در کتاب‌های قدیمی آورده‌اند طبیعت این میوه سرد و خشک است، این در حالی است که طبیعت پوست ریشه آن گرم و خشک است. زرشک یک درمان قدیمی برای دیابت نوع دو و لاغری است. زرشک در درون خود موادی دارد که باعث کاهش قند خون، چربی موجود در خون و کارکرد بهتر انسولین در بدن شده و علاوه بر اینها با بالا بردن سوخت و ساز، وزن بدن را هم کم می‌کند.

تحقیقات نشان داده زرشک در بهبود روند کاری قلب و رگ‌ها، کلیه و فشار خون هم موثر است. اثرات مفید این میوه در از بین بردن حالت‌های آریتمی، فشار خون و کاهش مقاومت عروق بر کسی پوشیده نیست. زرشک به علت داشتن اسیدهای آلی ملایم برای درمان سنگ کلیه مناسب است. میوه زرشک به تصفیه‌کنندگی، ضدعفونی کنندگی خون، منقبض کنندگی عروق، پایین آوردن تب، کاهش تورم و فشارخون و تنظیم ضربان عضلات قلب معروف است و قطعا شما بارها و بارها مغازه‌هایی را دیده‌اید که با شعار ایستگاه تصفیه خون در حال ارائه و فروش آب زرشک و آب انار هستند.

زرشک تنها میوه‌ای مفید نیست. بلکه برگ زرشک هم با مخلوط داروهای مناسب به تنهایی می‌تواند از بین برنده زخم روده و رفع اسهال‌های مزمن نیز باشد. به دلیل وجود ویتامین B فراوان در زرشک، این ماده غذایی می‌تواند در پیشگیری از سرماخوردگی نقش به سزایی داشته باشد. اسیدهای آلی فراوان در این میوه باعث به وجود آمدن طعم ترش در آن شده‌اند که در نهایت به جذب آهن در بدن کمک فراوانی می‌کند. زرشک به خودی خود دارای آهن و انواع مختلف خانواده ویتامین B است که عصبانیت را کم کرده و پرخاشگری را بهبود می‌بخشد.

علاوه بر آنچه گفته شد زرشک برای آرام کردن التهاب و عفونت دستگاه گوارشی، تنفسی و ادراری استفاده می‌شود. این داروی گیاهی برای رفع عفونت‌های قارچی پوست یا واژن هم مفید است. انواع عفونت‌هایی که زرشک می‌تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت‌اند از عفونت گلو، مجاری ادراری، مجاری معده‌ای–روده‌ای، ریه‌ها، عفونت‌های مخمری، اسهال و... البته زرشک عملکرد سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می‌کند و ممکن است با تاثیر بر آرام کردن عضلاتی که روده‌ها را پوشش می‌دهند، به بهبود گوارش و تخفیف درد شکم نیز کمک کند.

زرشک و درمان مسمومیت

اسهال ایجاد شده بر اثر مسمومیت به وسیله زرشک درمان می‌شود. تحقیقات نشان داده است که این میوه علائم مسمومیت را زودتر از آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروهای رایج برای درمان مسمومیت شناسایی و آرام می‌کند. البته داروها قدرت بیشتری نسبت به زرشک دارند و این نکته نباید نادیده گرفته شود.

تقویت و شادابی پوست

زرشک دارای خواص بسیار مفیدی برای بدن، به خصوص پوست است، مصرف آن در مدت زمانی نه چندان طولانی باعث می‌شود پوست از جوش‌ها پاک شده و به شادابی و شفافیت برسد. عصاره زرشک ممکن است در آرام کردن علائم وضعیت‌های خاص پوستی مانند آکنه و پسوریازیس مفید باشد.

خاصیت‌های دیگر زرشک

زرشک خواص مفید دیگری هم دارد. مثلا دم کرده آن را به کسانی که دچار تب شده‌اند توصیه می‌کنند. کسانی که نقرس و روماتیسم دارند بهتر است برای بهتر شدن حال‌شان زرشک بخورند. زرشک مسهل و صفرا بر هم هست و سوزش ادرار را از بین می‌برد. مبتلایان به ورم طحال هم می‌توانند با مشورت از پزشک خود این میوه را به عنوان یکی از راه‌های درمان‌شان در نظر داشته باشند. زرشک را می‌توان برای روان‌سازی روده هم استفاده کرد. این میوه به روند درمان زردی و یرقان هم سرعت می‌بخشد واعمال دستگاه گوارش را منظم می‌کند و سوءهاضمه را نیز از بین می‌برد. به علاوه زرشک بی‌اشتهایی را هم برطرف می‌کند. ریشه و ساقه زرشک برای درمان واریس نیز مفید است. این میوه کبد و کلیه را شست و شو می‌دهد، چربی و اوره را پایین آورده و شکم را کوچک می‌کند.

زرشک از سرطان روده نیز جلوگیری می‌کند، برگ زرشک، آب آوردگی بدن را برطرف می کند و به همین دلیل می‌تواند اسهال‌های طولانی مدت را از بین برده و بهبود بخشد. همچنین دم کرده برگ زرشگ نیز تصفیه‌کننده خون است و گفته می‌شود بواسیر خونی را نیز درمان و خونریزی را هم قطع می‌کند.

گیاهی که می‌توان از همه بخش‌هایش استفاده کرد

سبوس ریشه و ساقه میوه زرشک هم خاصیت درمانی دارد. ریشه و ساقه این گیاه زرد رنگ است و اروپایی‌ها و مردمان آمریکای شمالی برای رنگ آمیزی لباس‌های‌شان از آن استفاده می‌کردند. ریشه و پوست ساقه زرشک اثر تصفیه‌کنندگی داشته و ضدعفونی کننده خون است.  

زیاده روی در مصرف زرشک چه ضررهایی دارد؟

بهتر است بدانید زیاده‌روی در مصرف زرشک موجب نفخ می‌شود. کسانی که سرفه می‌کنند نباید زرشک بخورند. خوردن زیاد زرشک در طولانی مدت باعث به وجود آمدن ناراحتی‌های معده و روده هم می‌شود. همان‌طور که قبلا گفته شد از خواص زرشک می‌توان در بهبود علائم بعد از مسمومیت استفاده کرد ولی این میوه خودش ممکن است باعث ایجاد مسمومیت شود. داستن این موضوع برای‌تان جالب خواهد بود که زرشک در گذشته‌های دور به عنوان سم استفاده می‌شده! بنابراین مصرف بی‌رویه آن ممکن است فرد را مسموم کند. از جمله علائم مسمومیت ناشی از زرشک، شوک، خونریزی بینی، تهوع، استفراغ، کاهش فشار خون، دشواری تنفس، کاهش ضربان قلب و آسیب شدید به کلیه است.

توجه شود که زرشک را نباید بدون نظارت پزشک به کودکان داد. علاوه بر اینها خوردن زیاد از حد زرشک جذب ویتامین B را در بدن مختل می کند و باعث عوارض بعدی می‌شود. در نهایت باید بدانید لازم است تا در مصرف زرشک دقت کافی داشته باشید. درنتیجه توصیه می‌شود بیماران خاص و زنان باردار این میوه را بعد از مشورت با پزشک خود استفاده کنند تا از خطرات احتمالی آن دور بمانند.