چگونه با آرتروز مقابله کنید؟

آرتروز شایع‌ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است و یک بیماری محسوب می‌شود که مفاصل را درگیر کرده و در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود. همچنین آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند؛ اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفاصل زانو و ران بیشتر آسیب می‌بینند. از بین رفتن غضروف مفصل به معنی نازک شدن آن است. اتفاقی که باعث دردهای مداوم و دردناک بوده که بسیاری دیر یا زود در صورت رعایت نکردن نکات لازم به آن دچار خواهند شد.

در زمینه شیوع آرتروز هیچ آمار مشخصی وجود ندارد، اما این بیماری است که در سنین بالا بیشتر اتفاق می‌افتد؛ چراکه پروسه تخریب مفصل در سنین بالا شروع می‌شود. آرتروز زانو و مفصل ران، شایع‌ترین آرتروز در ایران است. بنا به دلایل نامشخصی در ایران، آرتروز زانو در زنان بیشتر دیده می‌شود و آرتروز مفصل ران در مردان شایع‌تر است.

کاهش در حرکت بیمار، مهم‌ترین عارضه این بیماری است. مهم‌ترین نشانه آرتروز دردی است که در حالت استراحت وجود ندارد، با حرکت کردن بیمار به وجود می‌آید و حتی راه رفتن را برای بیمار سخت می‌کند. این محدودیت در حرکت، معضلی است که به دلیل تورم مفصل ایجاد می‌شود. حتما اگر خودتان دچار این دردها نشده‌اید اطرافیان خود به ویژه کسانی که سن بالایی دارند را دیده‌اید که با این بیماری دست به گریبان هستند.

چاقی و ارتباط مستقیم آن با ابتلا به آرتروز

دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود افراد گوناگون چه زن و چه مرد چه سن بالا و چه سن پایین به آرتروز مبتلا شوند. از جمله مواردی که در بروز چنین بیماری بسیار موثر بوده و آن را تشدید می‌کند چاقی است. چون هر چه وزن بالاتر باشد همه مفاصل و به خصوص مفاصل بزرگ مانند زانو باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود. همچنین چاقی ممکن است احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش ‌دهد. برای همین است که معمولا بیماری آرتروز در کسانی که وزن بالایی دارند فارغ از سن‌شان بیشتر شایع است.

البته بهتر است بدانید افراد چاق، تنها در معرض ابتلا به این بیماری نبوده و عوامل متعددی وجود دارد که دست به دست هم می‌دهد و باعث می‌شود تا افرادی که وزن بالایی هم ندارند به چنین بیماری مبتلا شوند. برخی عفونت‌ها، بیماری‌های رماتیسمی، افزایش وزن، تغذیه نامناسب، عوامل ژنتیکی، وراثت، دیابت، نقرس، کم کاری تیروئید و در برخی از افراد به صورت مادرزادی دچار مشکلات استخوانی مانند پرانتز بودن پاها خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.

برخی حرکات ورزشی و مشاغل نیز بروز چنین بیماری را تشدید می‌کند. به عنوان مثال انجام برخی از ورزش‌ها مانند کوهنوردی که ممکن است باعث تخریب مفاصل شود ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد. همچنین اگر شغل افراد طوری است که فشار مداوم بر روی مفاصل را به دنبال دارد، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.  

راهکارهای درمان آرتروز

خشکی مفاصل از مشکلات این بیماری است. بیماران مبتلا به آرتروز زانو، صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند، اما پس از مدتی به  تدریج راه رفتن‌شان به حالت عادی باز می‌گردد. این خشکی مفاصل پس از استراحت است؛ به این معنی که وقتی مفصل به‌ مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند، درد خواهد داشت.

برای درمان این بیماری هنوز روش مناسبی پیدا نشده است. با وجود تمام تلاش‌هایی که برای درمان این بیماری انجام می‌شود، اما متاسفانه آرتروز یک بیماری پیش‌رونده و غیرقابل برگشت است و تنها با یک سری فعالیت‌ها می‌توان روند پیشرفت آن را کند کرد. استراحت، ورزش، کاهش وزن، کمپرس سرد و گرم، کرم‌ها و داروهای کاهش درد و... از جمله راهکارهایی هستند که می‌تواند در بهبود نه درمان کامل درد کمک کند. البته در برخی موارد که بیماری آتروز شدیدتر می‌شود و درد را غیر قابل تحمل و حرکت را غیرممکن می‌کند در اینجاست که راهکار عمل جراحی به میان می‌آید.

تعویض مفصل، موفق‌ترین جراحی در زمینه آرتروز است. تعویض مفصل در آرتروز زانو و لگن بیشتر انجام می‌شود و در این عمل غضروف مفصل آسیب دیده را برداشته و به جای آن پروتزهای پلاستیکی و آهنی جایگزین می‌شود که این عمل باعث درست شدن کجی اندام و کاهش درد بیمار می‌شود.

راهکارهای پیشگیری از ابتلا به آرتروز

اما اگر هنوز به بیماری آرتروز نشده‌اید نگران نباشید. راهکارهایی وجود دارد که کمک می‌کند تا شما به آرتروز مبتلا نشده و حتی در سنین بالا نیز از چنین بیماری رنج نبرید. مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن، پیاده‌روی و ورزش‌های سبک، کاهش وزن و تغذیه مناسب در کاهش بروز این بیماری بسیار موثر است. عضلات به عنوان محافظ مفاصل هستند و مهم‌ترین عامل کنترل در این بیماری تقویت عضلات مفاصل است. هرچه بیمار بیشتر از عضلات بدن خود کار بکشد و فعالیت داشته باشد، عضلات بسیار مقاوم‌تر می‌شوند و آسیب کمتری به مفاصل می‌رسد.همچنین توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز آرتروز و کنترل آن، همه افراد و به خصوص بیمارانی که آرتروز دارند، مصرف ویتامین D و کلسیم که خطر ابتلا به پوکی استخوان را هم کاهش می‌دهد، جدی بگیرند.

ضمن اینکه بهتر است برای آنکه به بیماری آرتروز مبتلا نشوید یکسری رژیم غذایی را در دستور کار خود قرار دهید. افزایش مصرف منابع طبیعی آنتی‌اکسیدان‌ها و امگا 3 نیز می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. ماهی‌هایی که منابع خوبی از امگا 3 هستند شامل سالمون، شاه‌ماهی، تن و ساردین می‌شود. همچنین مغزها و روغن زیتون هم از امگا 3 بی‌بهره نیست و بهتر است این مواد غذایی را نیز در دستور رژیم غذایی خود قرار گیرد.

کاهش مصرف گوشت، قند و شکر، شیرینی و البته نوشابه هم می‌تواند در کاهش احتمال بروز به آرتروز تاثیرگذرا باشد. توصیه می‌شود طیف وسیعی از میوه‌ها و سبزی‌ها را استفاده کنید چون حاوی منابع آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر بی‌شماری هستند.گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای، سیب‌زمینی و بادمجان از جمله سبزیجاتی است که خوردن روزانه آنها باعث کاهش ابتلا به آرتروز خواهد شد.

علاوه بر تغذیه آنچه کمک خواهد کرد تا شما هرگز یا دیرتر به آرتروز مبتلا شوید نوع و روش سبک زندگی‌تان خواهد بود. علاوه بر تغذیه درست، ورزش کردن درست و اصولی بسیار مهم است. همچنین استفاده از لوازم استاندارد در محیط کار و خانه بسیار مهم بوده و باعث خواهد شد شما دیرتر به چنین بیماری‌هایی مبتلا شوید. پس بد نیست تا دیر نشده به دنبال تغییر سبک زندگی چه در محیط کار، چه خانه، چه نوع تغذیه و چه ورزش‌های روزانه خود باشید.