خیابان‌گردی در فصل‌سرما

همانطور که در فصل تابستان بازار بستنی و آبمیوه حسابی داغ می‌شود، زمستان هم فصل مناسبی برای گرم شدن بازار خوراکی‌های فصل سرماست. کمتر کسی پیدا می‌شود که لذت خیابان‌گردی به صرف لبو، باقالی، آش رشته، حلیم و... را تجربه نکرده باشد. به خصوص اینکه هزینه این تفریح زمستانی نسبت به سایر تفریحات و حضور در رستوران‌های گران قیمت بسیار کم‌تر است. برای همین گزارش این قسمت را به خوراکی‌های خیابانی فصل زمستان و حال و هوای غذا خوردن در کنار گالری‌های بخار گرفته زمستانی اختصاص داده‌ایم.

لبو داغه

لبو از جمله خوراکی‌های پرطرفدار فصل زمستان است. حتی اگر خوراکی‌های زمستانی امروزی همه بازار را بگیرند باز هم عده زیادی پیدا می‌شوند که لبو خوردن کنار گاری‌های چوبی را در فصل زمستان به هر چیز دیگری ترجیح می‌دهند.

هر چند لبو پختن در خانه هم کار ساده‌ای است؛ اما خیلی‌ها به لبو خوردن‌های خیابانی علاقه بیشتری دارند و معتقدند لبوهای گاری‌چی‌ها سرخ‌تر و دلچسب‌تر از لبوهای خانگی است! این روزها لبو در بخش‌های مختلف شهر تهران بر اساس اندازه ظرف از 5 تا 15 هزار تومان فروخته می‌شود هر چند تا چند سال پیش قیمت لبو ارزان‌تر از قیمت فعلی بود که این افزایش قیمت به افزایش قیمت چغندر در سال‌های اخیر هم برمی‌گردد.

چغندر به دلیل قند بالایی که دارد از خوراکی‌های محبوب فصل زمستان به حساب می‌آید و خیلی‌ها تصور می‌کنند با خوردن لبو بدنشان گرم‌تر می‌ماند. همین تصور باعث شده که لبو به عنوان یکی از خوراکی‌های شب یلدا در اولین شب زمستان باشد.

به گفته کارشناسان تغذیه در هر 100 گرم از لبو، 36 کالری انرژی وجود دارد. از طرف دیگر رنگ قرمز چغندر به دلیل وجود ترکیبی به نام بتاسیانین است که خاصیت ضدسرطانی دارد. فیبر بالایی هم که در این سبزی وجود دارد، کاهنده چربی خون شناخته شده است.

باقالی بدبوی خوشمزه!

باقالی‌ها هم از جمله خوردنی‌های دلچسب زمستانی هستند. هر چند تا چند سال پیش باقالی‌ها با پوست و پیله رویشان پخته می‌شدند؛ اما  در سال‌های اخیر باقالی به صورت حبه‌ای پخته شده و به فروش می‌رسد. یکی از مشکلات باقالی‌ها این است که در ابتدای طبخ بوی چندان خوبی ندارند و به همین دلیل بعضی‌ها تصور می‌کنند مزه باقالی هم مثل بوی آن است. اما این افراد کافی است یک بار باقالی را با آبغوره تازه و نمک تجربه کنند تا آنها هم هوادار باقالی داغ در فصل سرد زمستان شوند.

باقالا از حدود 600 سال پیش از میلاد جزو رژیم غذایی مردم آسیا، مدیترانه و آفریقا بوده؛ اما امروزه در اکثر نقاط دنیا پیدا می‌شود. این گیاه حاوی ماده‌ای به اسم فیتین است که ارزش غذایی بالایی دارد. باقالی غنی از کلسیم است و مردم شمال ایران آن را بیشتر با غذاها به صورت خام مصرف می‌کنند. استفاده از باقالای خام در کشور چین و تایلند هم رواج دارد. در این کشورها مرسوم است که دانه باقالی را با کمی نمک در روغن تفت می‌دهند و مثل آجیل مصرف می‌کنند. البته کسانی که طرفدار پروپاقرص باقالی هستند، باید حواسشان به  مسومسیت‌های ناشی از آن هم باشد.

خوردن باقالی در بعضی از افراد نوعی مسمومیت ایجاد می‌کند که به آن «فاویسم» می‌گویند. در بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد می‌کند و باعث تب، کم خونی، یرقان، اسهال، اختلالات روانی و ناراحتی‌های قلبی می‌شود. غیر از این باقالی اگر کهنه باشد برای همه افراد، می‌تواند مسومیت‌های بسیار خطرناکی ایجاد کند.

ذرتی که مکزیکی نیست

شاید یکی از مدرن‌ترین و پرطرفدارترین خوراکی‌های فصل زمستان ذرت مکزیکی باشد. خوراکی که هیچ ربطی هم به کشور مکزیک ندارد و صرفا به خاطر تند بودن این خوراکی به کشور مکزیک منسوب شده است. این خوراکی از کشور تایلند وارد ایران شده و با ذائقه ایرانی هم خوب جور درمی‌آید. اگر سرمایه اولیه که بیشتر مربوط به دستگاه پخت ذرت است وجود داشته باشد، در کل درآمد خوبی دارد. حتی با یک نگاه کلی هم می‌توان فهمید که وقتی 10 دقیقه نزدیک یکی از این دکه‌های پرطرفدار بایستی لااقل پنج تا شش نفر برای خریدن ذرت مکزیکی مراجعه می‌کنند. هزینه دستگاه پخت ذرت و سس و پنیز پیتزا هزینه چندانی ندارد. البته نباید اجاره‌های سنگین  حتی برای اجاره یک دکه کوچک فروش خوراکی را هم نادیده گرفت. چراکه این دکه‌ها در مراکز خرید و خیابان‌های پررفت و آمد هزینه بالایی دارد. به گفته یکی از ذرت فروش‌ها به طور میانیگن روزانه 100 نفر ذرت می‌خرند که البته بسته به روزهای هفته، این تعداد مشتری متفاوت است. اکثرا هم شب‌ها و آخر هفته حسابی کار و بار سکه می‌شود.

تغییر کاربری‌ آبمیوه فروشی‌ها

آبمیوه فروش‌ها در فصل زمستان که تمایل مردم به مصرف نوشیدنی‌های سرد کمتر است تغییر کاربری می‌دهند و نوشیدنی‌های گرم را وارد منوهای فروش خودشان می‌کنند. چای، نسکافه، شیرکاکائو و قهوه از جمله نوشیدنی‌های گرم فصل زمستان است. جالب اینکه قیمت نوشیدنی‌های گرم نسبت به آبمیوه‌های تابستانی بسیار مناسب است و خرج زیادی هم برای خریدارها ندارد. در عوض یک نوشیدنی عالی است که می‌توان فارغ از هرگونه تجملات کافی‌شاپ‌ها و حتی گوشه خیابان هم به سادگی نوشید و گرم شد. فروشنده‌ها هم از این بخش فروش خود حسابی راضی هستند. چراکه یک لیوان شیرکاکائو هزینه مواد اولیه چندانی ندارد.

آش‌های داغ در زمستان سرد

انواع مختلف آش به خصوص آش رشته طرفداران زیادی در فصل زمستان دارد. معمولا در این فصل در اکثر مکان‌های پر تردد دکه‌ها و مغازه‌هایی برای فروش آش هست که اتفاقا در مقابل همه آنها صف طولانی از مشتریان آش ایجاد شده. قیمت مناسب آش هم نقش ویژه‌ای در این جلب  هر کاسه آش است و مشتری‌های زیادی دارد. شاید حتی در جایی که آش فروخته شود دیگر جایی برای خوراکی‌های مدرن مثل ذرت مکزیکی و انواع ساندویچ‌های گرم نباشد. آش همچنان در این روزهای سرد با ذائقه ایرانی جور درمی‌آید. در هر صورت همین خوراکی‌های ساده در تهران و شهرهای بزرگ روزانه پول زیادی را بین خریداران و فروشنده‌ها جا به جا می‌کند. بسیاری این شغل فصلی را انتخاب می‌کنند و گاهی برای تمام سال‌شان در همین چند ماه پول جمع‌آوری می‌کنند. شغل‌هایی که شاید پرستیژ چندان بالایی نداشته باشد؛ اما در این اوضاع کسادی بازار برای فروشندگان‌شان امیدوارکننده است تا جایی که به گفته یکی از گاری‌چی‌ها، زمستان خودش برکت‌اش را می‌آورد. البته در بعضی از مغازه‌ها و دکه‌ها در کنار آش، فرنی، عدسی و خوراک لوبیا هم فروخته می‌شود که این‌ها هم از جمله خوراکی‌های پر طرفدار فصل زمستان هستند.

کله‌پاچه و سیراب شیردان مخصوص زمستان

هر چند طباخی‌ها در فصل تابستان هم فعال هستند و مشتریان خاص خودشان را دارند؛ اما همه طرفداران کله‌پاچه و سیرابی معتقدند که خوردن این غذاها در فصل‌های سرد لذت بیشتری دارد. بنابراین بازار فروش کله‌پاچه و سیراب شیردان هم در زمستان حسابی داغ است. اصلا یکی از لذت‌های فصل زمستان این است که اتفاقی از جلوی یک طباخی با شیشه بخار گرفته رد شوید و ناگهان هوس خوردن یک دل سیر سیرابی یا کله‌پاچه به دلتان بزند. همین می‌شود که دل را به دریا می‌زنید و عصری زمستانی را به صرف کله پاچه و سیرابی سپری می‌کنید.